650 lat Ormian w Polsce

W 650. rocznicę nadania przywileju dla Ormian odbyły się w Krakowie uroczystości, w których wziął udział przewodniczący Zarządu reprezentując Towarzystwo Miłośników Tuchowa. Wizyta nie była przypadkowa, gdyż związki Ormian z Tuchowem są silne i dobrze udokumentowane.

W 1904 roku Jan Theodorowicz wziął w Tuchowie ślub z Marią Rozwadowską; zaś jednym z koronatorów cudownego obrazu Matki Bożej Tuchowskiej był ormiański abp ks. Józef Teodorowicz. Od 1928 roku w Tuchowie osiedli Leon i Janina Theodorowiczowa, która odziedziczyła dobra tuchowskie po hrabinie Ludwice Rozwadowskiej.

Niedawno nawiązaliśmy kontakty z „Fundacją Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich”. Jak się okazało było to bardzo dobre posunięcie. Wkrótce zaproszono przewodniczącego Zarządu TMT Tomasza Wantucha do Krakowa na niezwykłą uroczystość. W piątek 20 stycznia br. przypadała 650. rocznica nadania pierwszego przywileju dla Ormian polskich wystawionego w dniu 20 stycznia 1367 roku przez króla Kazimierza Wielkiego i potwierdzonego dwadzieścia lat później przez króla Władysława Jagiełłę. Tak ważne uroczystości dla polskich Ormian miały odpowiednią oprawę i bardzo wysoką rangę. Uroczyste obchody jubileuszu rozpoczęły się w katedrze na Wawelu od złożenia wieńców przy grobach królów Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły, które uświetnił swą obecnością pan Edgar Ghazaryan ambasador Republiki Armenii w Polsce. Obecni byli też: przedstawiciel prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu oraz duchowieństwa, w tym także duszpasterz polskich Ormian ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Na uroczystość przybyli także przedstawiciele organizacji ormiańskich i stowarzyszeń z całego kraju i zza granicy, miedzy innymi z Gdańska, Warszawy, Wrocławia, Lwowa i oczywiście z Krakowa; na rocznicy byli też obecni zaproszeni goście.

Następnie cała delegacja przeszła z Wawelu do gmachu Collegium Maius – tutaj w Auli Jagiellońskiej prof. dr hab. Krzysztof Stopka wygłosił prelekcję pt. Okoliczności i znaczenie dokumentu z 1367 roku. Zanim do tego doszło głos zabrał ambasador Republiki Armenii w Polsce, który mówił o doniosłości wydarzenia i obchodach jubileuszu 650-lecia oraz 25-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych z Rzeczpospolitą Polską, co także będzie miało różne akcenty w 2017 roku.
Potem zabrał głos pan Jan Abgarowicz – prezes Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, który nawiązał do historii Ormian osiadłych w naszym kraju. Następnie zaczęła się prelekcja wygłoszona przez pana profesora Krzysztofa Stopkę, która była bardzo interesująca i odbyła się w niezwykłych wnętrzach, będących najstarszą częścią uniwersytetu – budynek został zakupiony przez króla Władysława Jagiełłę w 1400 r. Na ścianach Auli Jagiellońskiej znajduje się wiele obrazów w tym także portrety władców Polski, biskupów i rektorów Akademii Krakowskiej, co również przykuwało uwagę zaproszonych gości, a wspaniałe stalle, sufit kasetonowy, piękna katedra i portale robiły na wszystkich duże wrażenie. Wykład prof. Krzysztofa Stopki wzbogacony był prezentacją zdjęć dokumentów archiwalnych, w tym obu przywilejów wydanych w XIV wieku dla lwowskich Ormian, które zachowały się do naszych czasów i przechowywane są w Warszawie.

Po zakończeniu prelekcji wykonano w auli pamiątkowe zdjęcia, a kolejnym, ważnym punktem obchodów była ormiańsko-katolicka msza święta, którą odprawił w pobliskiej kolegiacie uniwersyteckiej św. Anny – ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Na zakończenie uroczystości rocznicowych odbyło się spotkanie towarzyskie w Sali Kazimierzowskiej – starych i urokliwych piwnicach kawiarni „U Pęcherza”, gdzie można było się rozgrzać i toczyć polsko-ormiańskie rozmowy w miłej i przyjacielskiej atmosferze. Dodać warto, że wszystkie wydarzenia były filmowane; towarzyszyła im także reporterka z Radia Kraków, nagrywając rozmowy z uczestnikami. Uroczystości 650-lecia Ormian w Krakowie zostały znakomicie przygotowane i zorganizowane – Zarząd Towarzystwa Miłośników Tuchowa składa podziękowania za możliwość udziału w nich. Jednocześnie w ramach rewizyty zapraszamy wszystkich chętnych do odwiedzenia miasta Tuchowa w drugiej połowie września br. na otwarcie wystawy poświęconej „Theodorowiczom – tuchowskim Ormianom”.

Przewodniczący Zarządu Towarzystwa Miłośników Tuchowa
Tomasz Wantuch