Kontrole palenisk domowych
Realizacja kompleksowych kontroli palenisk domowych ma na celu wyeliminowanie nielegalnego spalania odpadów oraz kontroli przestrzegania zapisów uchwały antysmogowej m.in. co do jakości i stosowanego opału, a w niedalekiej przyszłości, bo od 1 stycznia 2023 r. kontroli urządzeń grzewczych użytkowanych w gospodarstwach domowych.
Zgodnie z Konstytucją (art. 68 ust. 4 i art. 74 ust. 2) obowiązkiem władz samorządowych jest podejmowanie działań, które ograniczą poziom zanieczyszczenia powietrza oraz ich negatywny wpływ na zdrowie ludzi i na środowisko.
Obowiązek przeprowadzania kontroli nałożony został również w Programie Ochrony Powietrza Województwa Małopolskiego. Dokument wyznacza działania, których celem jest osiągnięcie w całej Małopolsce do 2023 r. dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń w powietrzu: pyłu PM10, PM2,5, benzo(a)pirenu, dwutlenku azotu i ozonu. Aktualny Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego został przyjęty uchwałą Nr XXXII/451/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 stycznia 2017 r.
Głównymi kierunkami działań w zakresie ochrony powietrza wyznaczonymi w Programie jest m.in.:
- Wprowadzenie ograniczeń eksploatacji urządzeń grzewczych na paliwa stałe,
- Realizacja gminnych programów ograniczania niskiej emisji – eliminacja niskosprawnych urządzeń na paliwa stałe,
- Rozbudowa i modernizacja sieci ciepłowniczych i sieci gazowych zapewniająca podłączenie nowych użytkowników,
- Termomodernizacja budynków oraz wspieranie budownictwa energooszczędnego w budownictwie mieszkaniowym oraz w obiektach użyteczności publicznej,
- Ograniczenie emisji z transportu,
- Ograniczenie emisji przemysłowej,
- Edukacja ekologiczna mieszkańców,
- Poprawa warunków przewietrzania miast i ochrona terenów zielonych.
Kontrole przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej przeprowadzają:
- pracownicy urzędu miejskiego posiadający pisemne upoważnienie od burmistrza;
- policja;
- inspekcja nadzoru budowlanego;
- wojewódzka inspekcja ochrony środowiska.
Osoba naruszająca przepisy uchwały antysmogowej, może być ukarana:
- mandatem karnym w wysokości do 500zł,
- grzywną do 5 000 zł zasądzoną wyrokiem sądu
- w przypadku podejrzenia spalania odpadów kontrolujący będą zmuszeni pobrać próbkę popiołu do badania laboratoryjnego, a w przypadku stwierdzenia spalania odpadów sprawa jest kierowana na drogę sądową.
Co może kontrolujący?
- Kontrole mogą odbywać się w godzinach od 6.00 do 22.00 w każdy dzień tygodnia na podstawie ważnego upoważnienia wójta/burmistrza/prezydenta miasta
- Kontrolujący jest uprawniony do wykonywania czynności bezpośrednio związanych z charakterem przeprowadzanej kontroli m.in. sporządzenia dokumentacji fotograficznej, żądania okazania dokumentu potwierdzającego jakość stosowanego paliwa, wykonania pomiaru wilgotności drewna przeznaczonego do spalania w kotle, pobrania próbki popiołu itp. Z przeprowadzonych oględzin kontrolujący sporządza protokół oględzin w dwóch egzemplarzach- jeden zawsze otrzymasz od kontrolującego.
Co może kontrolowany?
- Żądać okazania identyfikatora/ upoważnienia do kontroli od osób przeprowadzających oględziny;
- Uczestniczyć na każdym etapie kontroli;
- Wnieść uwagi do sporządzonego protokołu oględzin w przeciągu 14 dni licząc od dnia zakończenia kontroli do organu przeprowadzającego kontrolę.
Prowadzenie kontroli jest obowiązkiem gmin – utrudnianie lub udaremnianie kontroli to przestępstwo w rozumieniu art. 225 Kodeksu Karnego.
Podstawą prawną do prowadzenia kontroli palenisk indywidualnych przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz upoważnionych przez nich urzędników i funkcjonariuszy straży gminnych stanowi art. 379 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska .
Zgodnie z ust. 1 tego artykułu to marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów.
W kontekście przeprowadzonych kontroli najważniejszym obowiązkiem w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z niskiej emisji należy obowiązek przestrzegania zapisów uchwał antysmogowych oraz kategoryczny zakaz spalania odpadów . Kontrola przestrzegania uchwały antysmogowej dla Województwa Małopolskiego obejmuje kontrolę urządzenia grzewczego oraz kontrolę stosowanego paliwa.
Dodatkowo na podstawie art. 379 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska prowadzone są również kontrole np. dotyczące postępowania z odpadami komunalnymi.
Prowadzenie kontroli w województwie małopolskim jest obowiązkiem gmin wynikającym z Programu Ochrony Powietrza, a brak przeprowadzania kontroli może skutkować nałożeniem na gminy kary w wysokości do 500 000,00 złotych.
Udaremnianie kontroli to całkowite uniemożliwienie przeprowadzenia kontroli, np. poprzez niewpuszczenie osób kontrolujących na teren posesji lub niedopuszczenie ich do skontrolowania paleniska.
Utrudnianie kontroli to podejmowanie czynności które przeszkadzają w prawidłowym przeprowadzeniu kontroli, przedłużając lub obniżając jej efektywność. Kontrolujący mają prawo do przeprowadzenia wszelkich czynności kontrolnych, w tym wykonaniu pełnej dokumentacji fotograficznej. Udaremnianie i utrudnianie kontroli to przestępstwo zgodnie z art. 225 Kodeksu Karnego, zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3.