Dożynki Gminy Tuchów 2020 – relacja
W niedzielę 23 sierpnia w tuchowskim amfiteatrze odbyły się gminne dożynki, którym przyświecało hasło: „W trudnych chwilach ocalamy przeszłość i tradycję dla przyszłości”.
Uroczystość rozpoczęła burmistrz Tuchowa, Magdalena Marszałek, która powitała delegacje wieńcowe z poszczególnych miejscowości, duchownych, starostów dożynek, którymi w tym roku byli Paulina Michalik z Siedlisk i Bartłomiej Ciszek z Buchcic, radnych Województwa Małopolskiego, Powiatu Tarnowskiego i Gminy Tuchów, sołtysów Gminy Tuchów, Sanktuaryjną Orkiestrę Dętą, dyrektorów instytucji, przedstawicieli stowarzyszeń i organizacji oraz mieszkańców.
Po mszy świętej odprawionej przez duchownych pod przewodnictwem proboszcza parafii pw. św. Jakuba St. Ap. w Tuchowie ks. Alfonsa Górowskiego oraz proboszcza parafii pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Tuchowie o. Bogusława Augustowskiego – nastąpił ceremoniał przekazania chleba przez starostów dożynek na ręce burmistrza. W tym roku ze względu na panującą sytuację epidemiczną nie było tradycyjnego dzielenia się chlebem z mieszkańcami, lecz element tej tradycji został podtrzymany. Po prezentacji wieńców dożynkowych, które – przez wzgląd na jubileusz 680-lecia nadania Tuchowowi praw miejskich – zawierały w sobie elementy nawiązujące do historii naszej gminy, wręczeniu przez burmistrza Tuchowa nagród dla Sołtysa Powiatu Tarnowskiego 2020, którym został Jarosław Hudyka – sołtys Dąbrówki Tuchowskiej oraz Sołtysa Gminy Tuchów 2020, którym została Kazimiera Fura, sołtys Mesznej Opackiej, wystąpieniu Radnego Sejmiku Województwa Małopolskiego, Wojciecha Skrucha, odczytaniu listu od Wicestarosty Tarnowskiego Jacka Hudymy, mieszkańcy mieli okazję poznać i posmakować wypieku regionalnego – Tuka Tuchowskiego, który cieszył się ogromnym powodzeniem.
Wszystkim delegacjom oraz mieszkańcom dziękujemy za obecność.
Święto dożynkowe jest uhonorowaniem całorocznej pracy rolników, ale jest również okazją uświadomienia sobie, jak przemienny jest rytm naszego życia. Zaprezentowane plony symbolizowały dostatek, pomyślność, szczęście i wyrażały nadzieję na obfitość w kolejnym roku.
Wieńce dożynkowe, które zostały zaprezentowane podczas dożynek można oglądać w holu Domu Kultury w Tuchowie. Są piękne i dostojne. Kształtem i wyglądem nawiązują do lokalnych tradycji, zawierają w sobie elementy związane z historią naszej gminy, a zawarta w nich symbolika stanowi akcent obchodów 680-lecia lokacji Tuchowa.
Prezentujemy ich opisy:
? Wieniec z Buchcic ma kształt korony, której sercem jest bochenek chleba, przypominający, jak jest on ważny w naszym życiu. W Tuchowie przemysł młynarski odgrywał duże znaczenie. Najprawdopodobniej istniały tu dawniej dwa młyny wieloczynnościowe, które poza przemiałem zboża na mąkę prowadziły wypiek chleba. Pierwsza wzmianka o młynie pochodzi z dokumentu lokacyjnego miasta z 1340 r., w którym Kazimierz Wielki przydziela młyn opatowi tynieckiemu. Z fragmentarycznych wzmianek o młynach tuchowskich trudno wysnuć wniosek o ich liczbie. Właścicielami byli opaci, wójtowie, rada miejska i osoby prywatne.
? Wypleciony z kłosów rozmaitych zbóż burzyński wieniec ma kształt dzbana. Dzban to niby prozaiczne naczynie, które dawniej służyło do noszenia wody. Wszyscy wiemy, że woda jest niezbędnym elementem naszego życia, ale jest również żywiołem, który wielokrotnie zagrażał naszej gminie. Przepływająca przez Tuchów Biała stanowiła źródło życia dla osadników, ale była również przekleństwem podczas powodzi. W 1254 roku całą Polskę, w tym Tuchów, nawiedziła klęska żywiołowa. Jan Długosz pisał, że „Od świąt Wielkiejnocy aż do 25 lipca we wszystkich krajach Polski dniem i nocą padał deszcz. Z tej tak ustawicznej słoty takie powstały wylewy, że powódź poznosiła zboża, a po polach i niwach można było pływać statkami jakby po rzekach”. Tuchów pamięta jeszcze dwie inne powodzie: w 1934 r., kiedy woda zerwała drewniany most na rzece Białej oraz tę z 2010 roku.
? W koronie wieńca Dąbrówki Tuchowskiej, splecionego ze zbóż, znajduje się herb Tuchowa, przypominający o tym, że wraz z uzyskaniem praw miejskich w 1340 roku Tuchów otrzymał herb: dwa skrzyżowane klucze skierowane piórami do góry z mieczem pośrodku, mitrą i pastorałem nad nimi oraz pierwszymi literami łacińskiego Civitas Tuchoviensis Ordinis Sancti Benedicti (Miasto Tuchów Zakonu Świętego Benedykta). Herb ten w nieco zmienionej postaci przetrwał do dziś.
? Wieniec dożynkowy z Jodłówki Tuchowskiej ma kształt liturgicznego kielicha, który zwieńczony jest hostią. Przypomina mieszkańcom historię ich wspólnoty i kościoła istniejącego od roku 1871. Co ciekawe, rolę pierwszej świątyni pełniła drewniana kaplica pw. św. Michała Archanioła, dobudowana do dawnej latarni lądowej przy szlaku wiodącym przez wieś.
? Kształt wieńca z Karwodrzy to ,,KORONA PRZESTRZENNA- ZAMKNIĘTA”, do której uwicia użyto pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia oraz ziela nawłoci – dla oddzielenia podstawy. Zwieńczenie korony upleciono czarnuszką, lawendą, wrotyczem, dziurawcem, bylicą
i dziukiem pospolitym. W środku podstawy korony, umieszczono chleb, upieczony z mąki z tegorocznych zbiorów, owoce z sadu i warzywa z ogródka. Całość delikatnie ozdobiona jest kwiatami z ogrodu. Wieniec podkreśla hojność natury, która obdarza nas szczodrze każdego roku.
? Wieniec z Lubaszowej swoim kształtem przypomina kielich wypełniony winnymi gronami przypominającymi o wylanej krwi i poświęceniu. Hostia jest pokarmem, który łączy ludzi, zaspokaja potrzeby w wymiarze duchowym, ale również przypomina, jak ważny jest chleb. Chleb w dawnych czasach posypywany był solą, która ma swą historię również w Tuchowie. Około roku 1315 przy obecnej ulicy Zielonej odkryto jej pokłady, co skłoniło opata tynieckiego Bogusława do wystąpienia z prośbą o nadanie wsi Tuchów praw miejskich. 2 listopada 1340 r. Król Kazimierz, przychylając się do owej prośby, wydał stosowny dokument. Od tego czasu wieś Tuchów podniesiona została do rangi miasta i zyskała z tego tytułu stosowne przywileje.
? Wieniec delegacji z Łowczowa prezentuje otulony zbożem dzwon. W profilu sakralnym ujawnia się jego mediacyjna funkcja, dzwon bowiem łączy niebo z ziemią, przeprowadza człowieka z doczesności do wieczności. Pamiętając o tym, gdzie jako mieszkańcy gminy jesteśmy dzisiaj, jak bardzo kreujemy naszą rzeczywistość i jaki wywieramy na nią wpływ, mamy na uwadze, że czynimy to wszystko, by ocalać przeszłość od zapomnienia, by ocalać ją dla przyszłości.
? Ten okazały wieniec z Mesznej Opackiej, upleciony z rozmaitego zboża, ma kształt korony, która podkreśla nie tylko płodność natury, królewski charakter naszej gminy, ale zawiera w sobie elementy, które ją identyfikują. W sercu korony znajdują się misternie wykonane insygnia z tuchowskiego herbu i to one przyciągają uwagę, a liście będące nowym logotypem Tuchowa stanowią ozdobę kwiatowego splotu. Piktogram tworzący logo jest uproszczoną formą liścia, symbolem nawiązującym do natury, przyrody, organicznych elementów. Może się kojarzyć z liściem lipy, często spotykanym drzewem w tym regionie. Iście tuchowską koronę wieńczy tuchowska sowa trzymająca logotyp 680-lecia lokacji miasta na prawie magderburskim, przypominając o licznych przywilejach, z których korzystamy do dziś.
? Czteroramienna korona wieńca piotrkowickiego przypomina, że Tuchów był „królewszczyzną” należącą do Judyty Marii Salicyjskiej, drugiej (lub trzeciej) żony Władysława I Hermana, siostry cesarza Henryka IV, a w pierwszej żony króla Węgier – Salomona, która przekazała majątki klasztorowi tynieckiemu w roku 1105 w czasie opuszczania Polski i przenoszenia się do Ratyzbony z dwoma córkami z trzech, jakie miała z Hermanem”.
? Wieniec delegacji z Siedlisk-Kozłówka to korona wypleciona ze zbóż, przeplatała kwiatami i ziołami, które mają właściwości lecznicze. Nad całością czuwa Matka Boska Częstochowska. Według przekazu Kościoła rzymsko-katolickiego na przestrzeni wieków przed tym obrazem dokonywały się liczne cuda i uzdrowienia, z tego też tytułu obraz jest otoczony kultem i czcią i przypomina, że Matka Boża jest Królową Polski, która otacza nas opieką.
? Ten skromny wieniec dożynkowy z Siedlisk swoim kształtem nawiązuje do tradycji pielęgnowanej od dawna na naszym terenie, tradycji kopienia, kiedy rolnicy ścięte w upale, pocie czoła, sierpami, kosami zboże podbierali, wiązali w snopy, a później układali w kopki.
? Wieniec delegacji z Trzemesnej posiada kształt serca, w wnętrzu którego znajduje się tuchowski ratusz. Został on zbudowany w 1874 r. w miejscu pierwotnego, drewnianego budynku z roku 1579. Jest to budowla w stylu klasycystycznym, murowana, piętrowa, trójskrzydłowa z niewielkim dziedzińcem od strony zachodniej.
? Wieniec Tuchowa – prawobrzeżnej jego części – stanowi misterną pracę przedstawiającą kontury Matki Boskiej Tuchowskiej z Dzieciątkiem. W pszeniczne tło wkomponowana została nasza tuchowska bazylika, przypominając o łaskach, jakie spływały, i wciąż spływają, z cudownego obrazu Matki Bożej Tuchowskiej. Już XVI wieku „miały miejsce nadzwyczajne zjawiska związane z obecnym w świątyni obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku (…). (…) modlący się w tuchowskiej świątyni doświadczali coraz liczniejszych cudów i łask, będących owocem próśb nie tylko indywidualnych, ale i zbiorowych. W podzięce za otrzymane łaski składali kosztowne wota”. Dzieje się tak do dziś.
? W wieńcu dożynkowym z Zabłędzy znajduje się herb Tuchowa. To jego wersja współczesna. W takiej stanowi symbol naszego miasta od czasów wyzwolenia w 1945 roku. W XVIII wieku w herbie nadanym przez opata tynieckiego, po jego lewej i prawej stronie, widniały dwie jaszczurki. W wieku XIX zniknęły miecz, pastorał i infuła opacka,
a zwieńczeniem tarczy była korona. Po drugiej stronie wieńca widnieje nowy logotyp miasta.
? Mieszkańcy Kielanowic również przygotowali tradycyjną wiązankę dożynkową z ziół i kwiatów polnych.