Cmentarze z I WŚ

Informacje ogólne

Podokręg VI Tarnów, w obszarze którego znajdują się cmentarze w gminie Tuchów to największy pod względem liczby obiektów (62 cmentarze) Okręg Cmentarny w Galicji Zachodniej. Ilość ta związana jest bezpośrednio z linią frontu, która przebiegała w tym miejscu w latach 1914-1915. Szczególnie dużo cmentarzy znajduje się po obu stronach rzeki Białej. Szczególnie ciekawym cmentarzem jest ten nr 153 w Siedliskach – gdzie wykonano drewniane nagrobki w formie wysokich stel drewnianych nie spotykane nigdzie indziej w Galicji Zachodniej, czy też nr 158 Tuchów Garbek i nr 164 w Tuchowie ze względu na piękne centralne krzyże drewniane. Inny nr 163 w Tuchowie ze względu na roztaczającą się z niego piękną panoramę Pogórza. Warto także wiedzieć że jeden z cmentarzy tego Okręgu (Siedliska nr 152) został uwieczniony na kartach powieści Jarosława Haszka „Przygody dobrego wojaka Szwejka”. Inny cmentarz (Lubaszowa nr 151) znalazł się na pocztówce propagandowej, wydawanej już w czasie wojny przez wiedeński Komitet Opieki Nad Grobami Wojskowymi, ze sprzedaży której dochód przeznaczany był na opiekę i upiększanie właśnie cmentarzy w Galicji Zachodniej.

Mapa

Projektant

Heinrich SCHOLZ – ochotnik pospolitego ruszenia przydzielony do służb technicznych, rzeźbiarz, kierownik artystyczny i główny projektant Okręgu VI – „Tarnów”. Jego dzieła projektowane zarówno w kamieniu jak i w drewnie świadczą o wielostronności artysty. Z wartościowych realizacji warto wymienić wysokie drewniane krzyże pomnikowe z ozdobami żelaznymi; drewnianą (zaginiona) figurę Matki Boskiej Bolesnej pod krzyżem na cmentarzu nr 163 w Tuchowie.

Wykaz cmentarzy

1. Cmentarz nr 151 – Lubaszowa

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Na stoku wzgórza, po lewej stronie drogi do Jodłówki Tuchowskiej, wśród pięknych sosen i świerków, przylega do małego lasku
Powierzchnia: 204 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 36 żołnierzy (w tym 3 podoficerów)

5 austro-węgierskich z IR 98. Praga
1 niemiecki z PGHR 3
30 rosyjskich z IR 3. narwski – Smoleńsk, 124. woroneski – Charków, 180. windawski – Saranck
Daty śmierci: 3-5 V 1915 r.

2. Cmentarz nr 152 – Siedliska

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Po lewej stronie drogi do z Siedliska Tuchowa, obok słupowej kapliczki z 1887 r.
Powierzchnia: 54 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 7 żołnierzy

2 austro-węgierskich z HIR 5. Szegedin, 10. Miskolcz
5 rosyjskich
Daty śmierci: XII 1914, I 1915

3. Cmentarz nr 153 – Siedliska

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Około 150 m po lewej stronie od głównej drogi (Gromnik-Tuchów), w pobliżu zabudowy dawnego dworu, na wzgórku po prawej stronie lokalnej drogi.
Powierzchnia: 80 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dany o poległych: 10 żołnierzy

5 austro-węgierskich
5 rosyjskich
Daty śmierci:

4. Cmentarz nr 156 – Siedliska

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Pod kasztanowcem, w tylnej, najwyższej części cmentarza parafialnego, położonego obok kościoła
Powierzchnia: 95 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 25 żołnierzy

10 austro-węgierskich z HIR 10. Miskolcz, FHR 11. Lwów
15 rosyjskich z IR 278. kromski, 279. łowicki
Daty śmierci: 1 V 1915 r.

5. Cmentarz nr 157 – Dąbrówka Tuchowska

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Obok przydrożnej kapliczki, po lewej stronie szosy (trasa Gromnik-Tuchów)
Powierzchnia: 122 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 25 żołnierzy

10 austro-węgierskich z HIR 23. Hermannstadt i H.M.B. 72. Prefburg;
15 rosyjskich z IR 279. łochwicki, 280. surski
Daty śmierci: 20-23 XII 1914

6. Cmentarz nr 158 – Tuchów – Garbek (dawna Ogonówka)

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Po prawej stronie lokalnej drogi z Tuchowa do Mesznej Opackiej, na ostrym zakręcie drogi, pod gęstymi konarami świerków, niemal na granicy Tuchowa i Mesznej Opackiej
Powierzchnia: 278 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 37 żołnierzy

27 żołnierzy austro–węgierskich z IR 30. Lwów, Polaków z 1. i 5. P.P. Legionów Polskich
10 żołnierzy rosyjskich z IR 123. kozłowski – Charków
Daty śmierci: 22-24 XII 1914 r., 2 V 1915 r.

7. Cmentarz nr 160 – Tuchów

Okręg: VI Tarnów
Położenie Kwatera wojenna na cmentarzu parafialnym położonym w klinie pomiędzy drogą do Krynicy i lokalną drogą do Mesznej.
Powierzchnia: 565 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 164 żołnierzy

103 żołnierzy austro-węgierskich z IR 9. Przemyśl, 14. Linz, 18. Koniggratz, 21. Kuttenberg, 36. Bruneck, 59. Bregenz, 62. Klausenburg, 80. Lwów, 98. Josephstadt, TKJR 2. Bozen, FJB 17. Judenburg, 24. Rovigno, FKR 24. Budwels, 27. Koniggratz, 31. Stanisławów, 35. Klausenburg, HIR 7. Werschetz, 9. Koszyce, LIR 6. Eger, BHIR 3. Budapeszt, ARB. Abt. 2/68
1 żołnierz niemiecki z PIR 46.
60 żołnierzy rosyjskich z IR 132. benderski – Kijów, 255. akermański z 64. Rez. DP, 277. pierejesławski, 278. kromski, 279. łochwicki, 280. surski z 70. Rez. DP
Daty śmierci: 24-26 XII 1914 r., 4-8 V 1915 r.

8. Cmentarz nr 161 – Tuchów

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Na terenie starego cmentarza parafialnego w pobliżu przejazdu kolejowego w ciągu drogi do Krynicy
Powierzchnia: 314 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 94 żołnierzy

8 żołnierzy austro-węgierskich
86 żołnierzy rosyjskich z Rez. P.P. 278. kromski, 279. łochwicki, 280. surski z 70. Rez. DP
Daty śmierci: 23-24 XII 1914 r. 3-5 V 1915 r.

9. Cmentarz nr 162 – Tuchów

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Po prawej strony drogi w kierunku Łowczówka, na stoku wzgórza
Powierzchnia: 314 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 4 żołnierzy

3 żołnierzy austro-węgierskiej
1 żołnierz armii rosyjskiej
Daty śmierci:
Cmentarz nie istnieje. Były to cztery mogiły ziemne nieuzbrojone w żaden element.

10. Cmentarz nr 163 – Tuchów

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Wysoko na szczycie wzgórza, na północny-wschód od miasta, po lewej stronie drogi do Zalasowej. Na lewo od wielkiego krzyża milenijnego na szczycie. Cmentarz widoczny w kępie roślinności.
Powierzchnia:1395 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 234 żołnierzy

137 żołnierzy austro-węgierskich z IR 30. Lwów, HIR 24. Kronstadt
97 żołnierzy rosyjskich z IR 125. kurski – Równo, 128. staroskolski – Równo, 130. chersoński- Kijów, Art. Brig. 70. Siedlce.
Daty śmierci: 20-24 XII 1914 r., 3-4 V 1915 r.

11. Cmentarz nr 164 – Tuchów

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Na skraju lasu, na północny-wschód od miasta
Powierzchnia: 2200 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Pochowani żołnierze: 304 żołnierzy

199 żołnierzy austro-węgierskich z HIR 21. Klausenburg, 22. Elizabetstadt, 23. Hermanstadt, IR 62. Klausenburg, FKR 10. Budapeszt, 25. Josepstadt, Ldst. B 97. Belovar
105 rosyjskich z IR 38. tobolski – Niżny Nowogród, 73. krymski – Winnica, 128. staroskolski – Rowno, 130. chersoński – Kijów, 178. wendecki – Penza
Daty śmierci: 20-21 XII 1914 r.

12. Cmentarz nr 169 – Łowczów

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Przy lokalnej drodze Tuchów – Łowczów, na skarpie pomiędzy drogą a torem kolejowym
Powierzchnia: 160 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 28 żołnierzy

16 żołnierzy austro–węgierskich z LIR 21. St. Polten, Ldst. Baon 100. Kraków
12 żołnierzy rosyjskich z IR 132. benderski – Kijów
Daty śmierci: 22-24 XII 1914 r.

13. Cmentarz nr 170 – Łowczów

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Na tarasie wysokiej skarpy położonej po lewej stronie toru kolejowego do Tarnowa
Powierzchnia: 118 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 24 żołnierzy

8 żołnierzy austro–węgierskich z IR 59. Bergenz
16 żołnierzy rosyjskich z 132. benderski – Kijów
Daty śmierci: 22-25 XII 1914 r., 5 V 1915 r.

14. Cmentarz nr 174 – Zabłędza

Okręg: VI Tarnów
Położenie: W zagajniku po prawej stronie szosy z Tuchowa do tarnowa, zaraz po minięciu tablicy miejscowości
Powierzchnia: 134 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 35 żołnierzy

35 żołnierzy rosyjskich z IR 130. chersoński – Kijów, 168. mirogodzki – Kijów, 286. kirsanowski z 73 Rez. DP.
Daty śmierci: XII 1914 r., I 1915 r.

15. Cmentarz nr 176 – Piotrkowice

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Po prawej stronie lokalnej drogi Piotrkowice – Pleśna, na skraju lasku porastającego masyw Słonej Góry, pod pomnikowymi drzewami
Powierzchnia: 114 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 16 żołnierzy

16 żołnierzy austro-węgierskich z IR 59. Bregenz, TKJR 2. Bozen
Daty śmierci: 5-7 V 1915 r.

W pobliżu tuchowskiej gminy znajdują się także inne cmentarze:

Cmentarz Nr 159 – Lichwin-Łazy

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Po lewej stronie drogi grzbietowej Tuchów – Lichwin w pobliżu odejścia drogi asfaltowej do Łowczówka, w nikłym zagajniku brzozowym
Powierzchnia: 288 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 100 żółnierzy

31 żołnierzy austro-węgierskich z IR 30. Lwów, 80 Złoczów, Ldst. IR 32. Nowy Sącz, 9 Polaków z 1. i 5. PP. Leg. Pol.
69 żołnierzy armii rosyjskiej z IR 173. kamieniecki – Kursk
Daty śmierci: 22-27 XII 1914 r., 2-4 V 1915 r.

Cmentarz Nr 165 – Bistuszowa

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Na wzgórzu w pobliżu zabudowań w zachodniej części wsi
Powierzchnia: 262 m2
Projektant: Heinrich Scholz
Dane o poległych: 87 żołnierzy

87 żołnierzy austro-węgierskiej z IR 62. Klausenburg
Daty śmierci: 4-7 V 1915 r.

Cmentarz Nr 171 – Łowczówek

Okręg: VI Tarnów
Położenie: Na stoku wzgórza Kopaliny opadającego swym skłonem w kierunku doliny Białej i toru kolejowego
Powierzchnia: 2221 m2
Projektant: Siegfried Haller i Hienrich Scholz
Dane o poległych: 511 żołnierzy

272 żołnierzy austro-węgierskiej z IR 15. Tarnopol, 21. Kuttenberg, 30. Lwów, 32. Triest, FJB 2. Linz, 18. Triend, TKJR 2. Insbruck-Trient, 4. Riva-Brixen, Land. IR 21., 32. Nowy Sącz, DR 11.Brno, F.A.R. 33. Stanisławów; 82 z Pol. Leg. IR 1. i 5.
239 żołnierzy rosyjskich z IR 130. chersoński – Kijów, 132. benderski – Kijów, 178. wendecki – Penza, 286. kirsanowski
Daty śmierci: 22-25 XII 1914 r., 3-4 V 1915 r.